Ο καθηγητής Στήβεν Χόρβιτς, ένας από τους σημαντικότερους και πλέον επιδραστικούς εκπροσώπους της σύγχρονης αυστριακής οικονομικής σχολής, απεβίωσε το πρωί της Κυριακής. Στην Ελλάδα τιμήθηκε το 2019 από το ΚΕΦίΜ με το Βραβείο Προμηθέας για την Προώθηση του Οικονομικού Αλφαβητισμού, ενώ το 2020 το αμερικανικό Competitive Enterprise Institute του απένειμε το Julian L. Simon Memorial Award.

Ο Στηβ Χόρβιτς κατείχε τη διακεκριμένη έδρα Ελεύθερης Επιχειρηματικότητας στο Τμήμα Οικονομικής Επιστήμης του Miller College of Business στο Πανεπιστήμιο Ball State της Ιντιάνας, ενώ μέχρι το 2017 κατείχε την έδρα Dana Οικονομικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο St. Lawrence.

Οι επιστημονικές του συνεισφορές εκτάθηκαν σε ένα ευρύ φάσμα επιμέρους πεδίων, από τη νομισματική θεωρία και τη μακροοικονομική, έως την ιστορία της οικονομικής και κοινωνικής σκέψης με ιδιαίτερη έμφαση στο έργο του Φρίντριχ Χάγιεκ, και την οικονομική και κοινωνική θεωρία της οικογένειας.

Μεταξύ των μονογραφιών του, διακρίνονται το Monetary Evolution, Free Banking, and Economic Order (Westview, 1992), το Microfoundations and Macroeconomics: An Austrian Perspective (Routledge, 2000), και το Hayek’s Modern Family: Classical Liberalism and the Evolution of Social Institutions (Palgrave, 2015), ενώ έχει επιμεληθεί σημαντικές συλλογικές εκδόσεις στις οποίες έχει συνεισφέρει πρωτότυπες εργασίες για την οικονομική επιστήμη και ειδικότερα την αυστριακή οικονομική σχολή. To 2020 δημοσιεύθηκε από το Cato Institute η εισαγωγή του στα αυστριακά οικονομικά με τίτλο Austrian Economics: An Introduction.

Ιδιαίτερα σημαντική υπήρξε και η συνεισφορά του στην ενίσχυση του φιλελεύθερου κινήματος και του οικονομικού αλφαβητισμού. Στο πλαίσιο της συνεργασίας του με φορείς όπως το Institute of Humane Studies, το Foundation for Economic Education, το Fraser Institute, και το Mercatus Center του Πανεπιστημίου George Mason, παρουσίασε με τρόπο απλό και κατανοητό στο ευρύ κοινό την ιστορία και το περιεχόμενο των ιδεών της ελευθερίας καθώς και την πρακτική τους εφαρμογή σε κρίσιμα ζητήματα, όπως η διαχείριση των καταστροφών από τον τυφώνα Κατρίνα. Συνεισέφερε τακτικά στα μπλογκ Bleeding Heart Libertarians και Coordination Problem, καθώς και στο μπλογκ της Library of Economics and Liberty, ενώ παρήγαγε σειρά σύντομων βίντεο για το αμερικανικό LearnLiberty.org και το Libertarianism.org.

Το έργο του στα ελληνικά 

Πολλά από τα παραπάνω βίντεο όπως το Δημιουργεί το κράτος θέσεις εργασίας;, το Ξεμένουμε από πόρους;, το Τι είναι τα αυστριακά οικονομικά; παρουσιάστηκαν υποτιτλισμένα στο ελληνικό κοινό από το LearnLiberty.gr. 

Ακόμη, άρθρα του συχνά παρουσιάστηκαν με επιμέλεια του ΚΕΦίΜ μεταφρασμένα στα ελληνικά στην ενότητα Think Tanks του liberal.gr. Ακολουθεί μια επιλογή πέντε εξ αυτών: 

• Το «διπλό ευχαριστώ» της αγοράς  
• Δεν εξανθρωπίσαμε εμείς τις αγορές, αυτές μας εξανθρώπισαν  
• Οι Εβραίοι ως οι εχθροί των εχθρών της ελευθερίας  
• Τα συναλλακτικά κόστη και η πρόοδος της ανθρωπότητας  
• Γιατί οι μελλοντολόγοι αποτυγχάνουν τόσο οικτρά;  

Τον Νοέμβριο του 2019, με αφορμή την επίσκεψη του Στηβ Χόρβιτς στην Ελλάδα και τη βράβευσή του με το Βραβείο Προμηθέας του ΚΕΦίΜ για την Προώθηση του Οικονομικού Αλφαβητισμού, δημοσιεύθηκε από το ΚΕΦίΜ και τον Φιλελεύθερο η συλλογή άρθρων του Στηβ Χόρβιτς με τίτλο Ιδέες Ελευθερίας: Τα Αυστριακά Οικονομικά και ο Φιλελευθερισμός στον 21ο Αιώνα.

Κατά την επίσκεψή του στην Ελλάδα το 2019, έδωσε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα διάλεξη με τίτλο What Austrian Economics Is And Is Not, ενώ σημαίνοντα χαρακτήρα είχε η κεντρική ομιλία του κατά την τελετή απονομής των Βραβείων Προμηθέας του ΚΕΦίΜ στις 17 Δεκεμβρίου 2019 με θέμα Τα οικονομικά ως μελέτη της ανθρώπινης συνεργασίας και προόδου, όπου μεταξύ άλλων, αναφερόμενος στην Παλαιά Διαθήκη, τον ραβίνο Τζόναθαν Σαξ και τον Φρίντριχ Χάγιεκ ιχηλάτησε την ιστορία της ιδέας της εκτεταμένης και απρόσωπης συνεργασίας που χαρακτηρίζει τη φιλελεύθερη καταλλακτική κοινωνία και τη συνέδεσε με το διαχρονικό όραμα της ειρήνης και της ευημερίας μεταξύ των ανθρώπων. Παραθέτουμε απόσπασμα από την ομιλία του αυτή:

«Η πραγματικότητα των δυο τελευταίων αιώνων είναι ότι έχουμε μετατρέψει τα σπαθιά μας σε άροτρα και τα δόρατά μας σε δρεπάνια καθώς έχουμε μάθει ότι οι φιλελεύθεροι θεσμοί της ιδιοκτησίας, της σύναψης συμβάσεων και της εκούσιας συναλλαγής είναι ανώτεροι από τη βία και τον πόλεμο. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι ζουν κάτω από τις δικές τους, όλο και περισσότερο γόνιμες, κληματαριές και συκιές.

Έχουμε μάθει ότι το θετικού αθροίσματος παίγνιο της φιλελεύθερης τάξης είναι αποτελεσματικότερο στο να δημιουργεί τον κόσμο του οράματος του Μιχαία απ’ ό,τι το παίγνιο αρνητικού αθροίσματος του πλιάτσικου – είτε αυτό είναι φεουδαρχικό, είτε σοσιαλιστικό, είτε εθνικιστικό. Η ολοένα και καλύτερη κατανόηση των οικονομικών συνέβαλε στο να συμβεί και να διατηρηθεί αυτό, παρά την ύπαρξη εχθρών, παλιών και νέων.

Δυστυχώς, στις μέρες μας βρισκόμαστε σε ένα κρίσιμο σημείο να χάσουμε αυτά που έχουμε μάθει, εξαιτίας της αναβίωσης των δυνάμεων του εθνικισμού και του σοσιαλισμού. Υπάρχουν πολλοί λόγοι γι’ αυτήν την αναβίωση, αλλά πιστεύω ότι οι φιλελεύθεροι χρειάζεται να αναλογιστούμε για το εάν φέρουμε κάποια ευθύνη γι’ αυτό με τη δική μας ρητορική και τον τρόπος που μιλάμε για τα οικονομικά και τον φιλελευθερισμό. Πόσο συχνά άραγε μιλάμε για τις αγορές ως πηγή όχι απλώς της ευημερίας γενικά, αλλά συγκεκριμένα της ευημερίας για τους πιο αδύναμους οικονομικά; Πόσο συχνά μιλάμε για τις αγορές ως την αιτία της ειρήνης, της κοινωνικής συνεργασίας και της αμοιβαίας αλληλεξάρτησης; Πόσο συχνά μιλάμε για το πώς οι αγορές μάς έχουν εξανθρωπίσει, έχουν μειώσει την τάση μας για βία, και έχουν μετατρέψει τους ξένους σε επίτιμους φίλους ή συγγενείς μας; Είναι σημαντικό να τονίζουμε τον υλικό πλούτο που παράγουν οι αγορές, αλλά ακόμη και το νόημα αυτού του υλικού πλούτου: να ζούμε τη ζωή μας με ειρήνη, συνεργασία και ασφάλεια.

Αν εστιάσουμε περισσότερο στα οικονομικά ως τη μελέτη της ειρηνικής ανθρώπινης συνεργασίας και του τρόπου με τον οποίο οι αγορές και ο φιλελευθερισμός μάς έχουν επιτρέψει να γεφυρώσουμε τις διαφορές μας και να αξιοποιήσουμε την πολυπολιτισμικότητα, ίσως τότε θα κατορθώσουμε να κάνουμε περισσότερο κόσμο, που ήδη εκτιμάει την ειρήνη, την ευημερία και την πρόοδο, να εκτιμήσει και τα οικονομικά και τους φιλελεύθερους θεσμούς ως τα μέσα για την επίτευξη αυτών των κοινωνικών σκοπών. Ουσιαστικά, τα οικονομικά έχουν ως στόχο να κατανοήσουμε ποιοι κοινωνικοί θεσμοί μάς επιτρέπουν καλύτερα να μετατρέψουμε τα σπαθιά μας σε άροτρα και τα δόρατά μας σε δρεπάνια. Για μένα, το νόημα της προώθησης του οικονομικού αλφαβητισμού είναι να διαδώσει αυτήν την κατανόηση σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης με την ελπίδα ότι, καθώς περισσότεροι άνθρωποι κατανοούν τα οικονομικά και τη σχέση τους με τους θεσμούς του φιλελευθερισμού, θα έρθουμε, ίσως, ακόμη πιο κοντά σε έναν κόσμο όπου και οι 7,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι θα μπορούμε να καθόμαστε κάτω από τις κληματαριές και τις συκιές μας, χωρίς να φοβόμαστε κανέναν».

H παρακαταθήκη του 

Ο Στήβεν Χόρβιτς υπήρξε πρότυπο δημόσιου διανοούμενου. Χρησιμοποίησε με αμεσότητα, αποτελεσματικότητα και χιούμορ τις δυνατότητες του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για να διδάξει σε εκατομμύρια ανθρώπους ανά τον πλανήτη τις αρχές και τις ιδέες της ελευθερίας, του ανθρωπισμού, του ορθού λόγου και της διανοητικής ταπεινοφροσύνης.

Κατά την πολύχρονη περιπέτεια της ασθένειάς του, μέσω των προσωπικών του λογαριασμών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ευαισθητοποίησε με ειλικρίνεια και αντικειμενικότητα τους αναγνώστες του για την υφιστάμενες θεραπείες του πολλαπλού μυελώματος, αλλά και τις προοπτικές των σχετικών ερευνών και οργάνωσε προσπάθειες συγκέντρωσης πόρων για την ενίσχυσή τους.

Υπήρξε φίλος του χόκεϊ επί πάγου και ιδιαιτέρως των Detroit Red Wings καθώς και των Rush. Κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του, έμενε στην Ιντιάνα με τη σύζυγό του Sarah Skwire. Ο Στήβεν Χόρβιτς είχε δύο παιδιά, τον Άντριου και τη Ρέιτσελ από προηγούμενο γάμο.

Η αδόκητη απώλεια του Στηβ Χόρβιτς κάνει την παγκόσμια φιλελεύθερη οικογένεια φτωχότερη. Μόνη παρηγοριά, η κοινή μας δέσμευση να συνεχίσουμε να υπηρετούμε την σπουδαία παράδοση του φιλελευθερισμού, στη διάδοση και τον εμπλουτισμό της οποία ο Στηβ συνέβαλε με το έργο και το προσωπικό του παράδειγμα καθοριστικά.

Η κεντρική ομιλία του Στην Χόρβιτς κατά την τελετή απονομής των Βραβείων Προμηθέας του ΚΕΦίΜ το 2019