Του Alex Tabarrok

Το βραβείο Νόμπελ απονέμεται στους Abhijit Banerjee, Esther Duflo και Michael Kremer (οι σύνδεσμοι οδηγούν στις σελίδες τους) για τα πειράματα πεδίου που έκαναν στα οικονομικά της ανάπτυξης. Στην Esther Duflo είχε απονεμηθεί το μετάλλιο John Bates Clark, το βραβείο “genius” MacArthur και είναι σήμερα η δεύτερη γυναίκα που κερδίζει το Νόμπελ οικονομικών και με διαφορά ο νεότερος άνθρωπος που κερδίζει αυτό το Νόμπελ (ο προηγούμενος νεότερος νικητής ήταν ο Arrow!). Οι Duflo και Banerjee είναι παντρεμένοι, επομένως είναι επίσης το πρώτο ζευγάρι συζύγων που κερδίζουν το Νόμπελ οικονομικών, αν και όχι οι πρώτοι σύζυγοι που κέρδισαν βραβείο Νόμπελ – υπήρξε μάλιστα ένα μέλος ενός ζευγαριού του βραβευμένου με βραβεία Νόμπελ στο οποίο απενεμήθη το Νόμπελ οικονομικών. Μπορείτε να κατονομάσετε τους συζύγους;

Ο Μάικλ Κρέμερ έγραψε δύο από τα πιο αγαπημένα μου άρθρα όλων των εποχών. Το πρώτο έχει ως τίτλο Patent Buyouts (Εξαγορές ευρεσιτεχνιών) που μπορείτε να βρείτε στο βιβλίο μου Entrepreneurial Economics: Bright Ideas from the Dismal Science (Οικονομικά της επιχειρηματικότητας: Λαμπρές ιδέες από τη ζοφερή επιστήμη). Η ιδέα της εξαγοράς ευρεσιτεχνίας είναι το κράτος να αγοράσει μια πατέντα και να την σκίσει, ανοίγοντας την ιδέα στη δημόσια χρήση. Πόσα χρήματα θα πρέπει να πληρώσει το κράτος; Για να κριθεί αυτό μπορεί να διοργανωθεί ένας πλειστηριασμός. Ο καθένας μπορεί να κάνει προσφορές στον πλειστηριασμό, αλλά ο νικητής θα λαμβάνει την ευρεσιτεχνία μόνο για παράδειγμα το 10% των πλειστηριασμών – στο υπόλοιπο 90% το κράτος αγοράζει την ευρεσιτεχνία στην τιμή της αγοράς. Η αξία αυτής της διαδικασίας είναι ότι στο 90% θα αποκτάμε όλες τις ιδιότητες κινήτρου της ευρεσιτεχνίας χωρίς καθόλου κόστη μονοπωλίου. Έτσι, εξαλείφονται τα μειονεκτήματα σε ό,τι αφορά την καινοτομία. Το κράτος μάλιστα μπορεί να καταβάλει ένα επιπλέον ποσό στην τιμή της αγοράς, για παράδειγμα ένα 15%, προκειμένου να ενισχύσει το κίνητρο για καινοτομία. Μπορεί να σκεφτείτε ότι η ιδέα της εξαγοράς ευρεσιτεχνιών είναι μη ρεαλιστική. Όμως στην πραγματικότητα ο Κρέμερ υπήρξε σκαπανέας μιας σημαντικής εκδοχής αυτής της ιδέας της Advance Market Commitment for Vaccines που αξιοποιήθηκε για να εξασφαλίσει μια αγορά για το εμβόλιο του πνευμονιοκόκκου που έχει χορηγηθεί μέχρι σήμερα σε περίπου 143 εκατομμύρια παιδιά. Ο Μπιλ Γκέητς συνεργάστηκε με κυβερνήσεις για την προώθηση του εγχειρήματος αυτού.

Το δεύτερο αγαπημένο μου άρθρο του Κρέμερ είναι το Population Growth and Technological Change: One Million B.C. to 1990 (Πληθυσμιακή αύξηση και τεχνολογική εξέλιξη: Από το 1 εκατομμύριο π.Χ στο 1990). Ένας οικονομολόγος που εξετάζει ένα εκατομμύριο χρόνια οικονομίας! Μου αρέσει να λέω ότι υπάρχουν δύο θεωρήσεις της ανθρωπότητας: ότι οι άνθρωποι είναι στομάχια, ή ότι οι άνθρωποι είναι μυαλά. Στη θεώρηση των στομαχιών, περισσότεροι άνθρωποι σημαίνει περισσότερα άτομα που τρώνε, που παίρνουν, και λιγότερα πράγματα για τον καθένα. Στη θεώρηση των μυαλών, περισσότεροι άνθρωποι σημαίνει περισσότερα μυαλά, περισσότερες ιδέες, περισσότερα για τον καθένα. Η δική μου άποψη και η άποψη του Paul Romer είναι πως οι άνθρωποι είναι μυαλά (οι ιδέες είναι μη ανταγωνιστικά αγαθά). Ο Κρέμερ εξετάζει τις δύο θεωρήσεις και καταδεικνύει ότι μακροπρόθεσμα η οικονομική ανάπτυξη αυξήθηκε παράλληλα με την αύξηση του πληθυσμού. Οι άνθρωποι είναι μυαλά.

Μπορώ εδώ να προσθέσω ένα τρίτο άρθρο του Κρέμερ; Το The O-Ring Model of Development (Το μοντέλο ανάπτυξης της ροδέλας) είναι ένα σπουδαίο και βαθύ άρθρο. (Δείτε το σχετικό βίντεο του MRU).

Το έργο για το οποίο απονεμήθηκε το Νόμπελ είναι τα πειράματα πεδίου στα αναπτυξιακά οικονομικά. Ο Κρέμερ ξεκίνησε αυτό το πεδίο έρευνας με τυχαιοποιημένες δοκιμές εκπαιδευτικών πολιτικών στην Κένυα. Στη συνέχεια οι Ντυφλό και Μπανέρτζι εμβάθυναν και διεύρυναν τη χρήση των πειραμάτων πεδίου και το 2003 ίδρυσαν το Poverty Action Lab που λειτουργεί ως ο κόμβος για πειράματα πεδίου στα οικονομικά της ανάπτυξης που γίνονται από εκατοντάδες ερευνητές σε ολόκληρο τον κόσμο.

Από τα πειράματα πεδίου έχουμε μάθει πολλά για το τι δουλεύει και τι όχι. Με το άρθρο τους Incentives Work (Τα κίνητρα αποδίδουν), οι Dufflo, Hanna και Ryan δημιούργησαν ένα επιτυχημένο πρόγραμμα για την παρακολούθηση και τη μείωση της κατά συνήθεια απουσίας των δασκάλων στην Ινδία, ένα πρόβλημα που ο Μάικλ Κρέμερ είχε δείξει στο άρθρο του Missing in Action (Απόντες από την υπηρεσία) ότι ήταν πολύ σοβαρό καθώς περίπου το 30% των δασκάλων δεν εμφανίζονταν στα σχολεία την εκάστοτε ημέρα. Όταν όμως προσπάθησαν να εφαρμόσουν ένα παρόμοιο πρόγραμμα για τους νοσοκόμους στο Putting a Band-Aid on A Corpse (Βάζοντας επίδεσμο σε ένα πτώμα) σύντομα αυτό υπονομεύθηκε από ντόπιους πολιτικούς και “18 μήνες μετά την έναρξή του, το πρόγραμμα είχε γίνει πλήρως αναποτελεσματικό”. Ομοίως, οι Banerjee, Duflo, Glennerster και Kinnan βρήκαν ότι η μικροχρηματοδότηση είναι κάτι καλό αλλά όχι θαυματουργό (Microfinance is ok but no miracle – συγγνώμη νομπελίστα Muhammad Yunus). Ένα ενοχλητικό μάθημα υπήρξε η εξάρτηση των αποτελεσμάτων από το πλαίσιο λειτουργίας και η δυσκολία εύρεσης εξωτερικής επικύρωσης. (Ο Lant Pritchett σε μια κριτική των “randomistas” υποστηρίζει ότι η πραγματική ανάπτυξη βασίζεται στην μακρο-πολιτική και όχι στο μικρο-πείραμα. Βλέπε ακόμη τον Bill Easterly για την επιτυχία του Washington Consensus).

Οι Duflo, Kremer και Robinson εξέτασαν τις αποδόσεις των λιπασμάτων στην Κένυα (How High Are Rates of Return to Fertilizer? Evidence from Field Experiments in Kenya). Πρόκειται για μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα έρευνα καθώς συμπεραίνουν ότι οι αποδόσεις είναι πολύ υψηλές αλλά οι καλλιεργητές δεν χρησιμοποιούν ιδιαίτερα το λίπασμα. Γιατί αυτό; Οι λόγοι φαίνεται πως έχουν να κάνουν πολύ περισσότερο με συμπεριφορικές προκαταλήψεις παρά με την ορθολογικότητα. Κάποιες παρεμβάσεις βοηθούν:

“Τα πορίσματά μας καταδεικνύουν ότι απλές παρεμβάσεις που δεν επηρεάζουν ούτε το κόστος, ούτε την εξόφληση του λιπάσματος μπορούν να αυξήσουν σημαντικά τη χρήση του. Μάλιστα, το να δίνεται στους καλλιεργητές η δυνατότητα να αγοράσουν λίπασμα (στην πλήρη τιμή αγοράς, αλλά με δωρεάν αποστολή) αμέσως μετά τη συγκομιδή οδηγεί σε μια αύξηση τουλάχιστον 33% στο ποσοστό των καλλιεργητών που χρησιμοποιούν λίπασμα, ένα αποτέλεσμα συγκρινόμενο με τη μείωση της τιμής του λιπάσματος κατά 50% (αντιθέτως δεν υπάρχει κανένα αποτέλεσμα στην χρήση λιπάσματος από την προσφορά δωρεάν αποστολής την ώρα που χρειάζεται το λίπασμα για τον εμπλουτισμό του εδάφους). Αυτό το πόρισμα φαίνεται ασύμβατο με την ιδέα ότι τα χαμηλά ποσοστά χρήσης οφείλονται σε χαμηλές αποδόσεις ή περιορισμούς πίστωσης, και καταδεικνύει ότι ένα μέρος της εξήγησης των αποφάσεων για την παραγωγή μπορεί να οφείλεται σε μη πλήρως ορθολογική συμπεριφορά”.

Αυτό θυμίζει τους ανθρώπους σε αναπτυσσόμενες χώρες που δεν προσαρμόζουν τα ποσοστά των συνταξιοδοτικών τους αποταμιεύσεων για να αξιοποιήσουν τις ίσες καταβολές της εργοδοσίας (μια σύνδεση με το έργο του Thaler).

Οι Ντυφλό και Μπάνερτζι έχουν διεξαγάγει πολλά από τα πειράματα πεδίου τους στην Ινδία και έχουν εξετάσει όχι μόνο συμβατικά ζητήματα οικονομικών της ανάπτυξης αλλά και πολιτικής. Το 1993, η Ινδία θέσπισε έναν συνταγματικό κανόνα που έλεγε ότι κάθε κρατίδιο θα πρέπει να κρατά το ένα τρίτο όλων των θέσεων προέδρου του κοινοτικού συμβουλίου για γυναίκες. Σε μια σειρά άρθρων, η Ντυφλό εξετάζει αυτό το φυσικό πείραμα που αφορά την τυχαιοποίηση των χωριών με γυναίκες προέδρους. Στο άρθρο Women as Policy Makers (Γυναίκες ως διαμορφωτές πολιτικής) με τoν Chattopadhyay βρίσκει ότι οι γυναίκες πολιτικοί αλλάζουν την κατανομή πόρων στην κατεύθυνση των υποδομών που έχουν ιδιαίτερη σημασία για γυναίκες. Στο άρθρο Powerful Women (Ισχυρές γυναίκες – Beaman κ.α.) βρίσκει ότι το να έχει διατελέσει μία μόνη φορά ηγέτιδα σε ένα χωριό γυναίκα, αυξάνει τις προοπτικές γυναικών ηγετών στο μέλλον, δηλαδή ότι η έκθεση μειώνει την προκατάληψη.

Πριν ο Μπάνερτζι να γίνει “ραντομίστας” ήταν θεωρητικός. Το άρθρο του A Simple Model of Herd Behavior (Ένα απλό μοντέλο αγελαίας συμπεριφοράς) είναι κι αυτό ανάμεσα στα αγαπημένα μου. Η ουσία του μοντέλου μπορεί να εξηγηθεί με ένα απλό παράδειγμα (από το άρθρο). Ας υποθέσουμε ότι υπάρχουν δύο εστιατόρια – το Α και το Β. Η προηγούμενη πιθανότητα είναι πως το Α είναι ελάχιστα πιθανότερο να είναι καλύτερο εστιατόριο από το Β, αλλά στην πραγματικότητα το Β είναι το καλύτερο εστιατόριο από τα δυο. Οι άνθρωποι φτάνουν στα εστιατόρια διαδοχικά και καθώς φτάνουν δέχονται σήματα ως προς το ποιο εστιατόριο είναι καλύτερο και ταυτόχρονα βλέπουν την επιλογή του ανθρώπου μπροστά τους. Ας υποθέσουμε ότι το πρώτο πρόσωπο στη σειρά δέχεται ένα σήμα ότι το καλύτερο εστιατόριο είναι το Α (κάτι αντίθετο προς τη πραγματικότητα). Επιλέγει το Α. Το δεύτερο άτομο τότε δέχεται το σήμα ότι το καλύτερο εστιατόριο είναι το Β. Το δεύτερο άτομο στη σειρά βλέπει επίσης ότι το πρώτο άτομο επέλεξε το Α, οπότε πλέον έχει ένα σήμα υπέρ του Α και ένα υπέρ του Β και το προηγούμενο του Α, οπότε το βάρος της απόδειξης κλίνει προς το Α – και το δεύτερο αυτό πρόσωπο επιλέγει το εστιατόριο Α. Το επόμενο πρόσωπο στη γραμμή επίσης παίρνει το σήμα υπέρ το Β αλλά για τους ίδιους λόγους επιλέγει κι αυτό το Α. Στην πραγματικότητα, όλοι επιλέγουν το Α ακόμη και αν τα 99 από τα 100 σήματα είναι υπέρ το Β. Καταλήγουμε με μια αγέλη. Η δομή της διαδοχικής πληροφόρησης έχει ως αποτέλεσμα την ακύρωσή της. Έτσι, το πώς διανέμεται μια πληροφορία μπορεί να επηρεάσει υπερβολικά πολύ το τι συμβαίνει. Υπάρχουν πολλά διδάγματα εδώ για το Twitter και το Facebook!

Ο Μπάνερτζι έχει επίσης γράψει κάποια πρωτότυπα και κομβικής σημασίας άρθρα για την οικονομική ιστορία της Ινδίας, με συμαντικότερο το History, Institutions, and Economic Performance: The Legacy of Colonial Land Tenure Systems in India (Η κληρονομιά των αποικιακών συστημάτων μίσθωσης γης στην Ινδία – με την Iyer).

Δείτε την ομιλία της Ντυφλό στο TED. Προηγούμενες αναρτήσεις για την Ντυφλό, τον Κρέμερ, τον Μπάνερτζι στο Marginal Economics.

Πριν την περσινή ανακοίνωση του βραβείου Νόμπελ, ο Tyler έγραψε: “Ποτέ δεν το πέτυχα, τουλάχιστον στην ώρα του, οπότε απολογούμαι σε όποιον επιλέξω (συγγώνμη Bill Baumol!). Παρ’ όλα αυτά φέτος υποστηρίζω την Εστέρ Ντυφλό και τον Αμπιτζίτ Μπάνερτζι, πιθανότατα με τον Μάικλ Κρέμερ για τις τυχαιοποιημένες δοκιμές ελέγχου στα οικονομικά της ανάπτυξης”.

Όπως πρόβλεψε ο Tyler, απέτυχε και ταυτόχρονα πέτυχε. Έτσι, οι φετινές απονομές είναι στην ώρα τους και δίκαιες. Συγχαρητήρια σε όλους.