Ερευνητές:

Νίκος Σολομήτρος |Οικονομολόγος, Επιστημονικός συνεργάτης ΚΕΦίΜ – Μάρκος Δραγούμης
Κωνσταντίνος Σαραβάκος | Ερευνητής του ΚΕΦίΜ – Μάρκος Δραγούμης

Η έρευνα εξετάζει συγκριτικά την εξέλιξη του μισθολογικού κόστους και της παραγωγικότητας στον κλάδο της μεταποίησης στην Ελλάδα, με στόχο την εξαγωγή συμπερασμάτων ως προς τη συνδυαστική επίδραση των μεγεθών αυτών στην ανταγωνιστικότητα και τις προοπτικές ανάπτυξης του κλάδου.

Η σχέση των δύο μεγεθών αναλύεται κατ’ έτος μέχρι το 2018 με βάση το 1960, χρονιά από την οποία ξεκινά η διαθεσιμότητα των σχετικών δεδομένων. Παράλληλα, αποτυπώνεται η εξέλιξή τους ανά δεκαετία. Για την καλύτερη πλαισίωση του αντικειμένου, παρουσιάζεται επίσης η αντίστοιχη εξέλιξη των μεγεθών στη Δανία, τη Γερμανία, την Ιταλία, τη Γαλλία, τη Φινλανδία, τη Νορβηγία και την Αυστρία.

Κύρια Ευρήματα

• Η μεγαλύτερη αύξηση του μισθολογικού κόστους έναντι της παραγωγικότητας στη μεταποίηση, κυρίως κατά τη δεκαετία του 1980, σε συνδυασμό με την αύξηση του κρατικού παρεμβατισμού απέβη καταλυτική για την αποβιομηχάνιση της Ελλάδας και τη μονομερή στροφή του παραγωγικού μοντέλου στον κλάδο των υπηρεσιών, ιδιαίτερα σε μια συγκυρία όπου άλλα κράτη-μέλη της κοινής αγοράς προχώρησαν σε σημαντική μείωση της παρεμβατικότητας και βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος.

• Το μισθολογικό κόστος δεν αποτελεί σήμερα αντικίνητρο ανάπτυξης στον κλάδο της μεταποίησης, καθώς από το 2013 και μετά η παραγωγικότητα του κλάδου αυξάνεται ταχύτερα από το μισθολογικό κόστος. Εμπόδια παραμένουν το μη μισθολογικό κόστος (φόροι και ασφαλιστικές εισφορές) και το αντιαναπτυξιακό ρυθμιστικό περιβάλλον.

• Με την έναρξη της κρίσης, η παραγωγικότητα της μεταποίησης σημείωσε κατακόρυφη πτώση ενώ το μισθολογικό κόστος παρέμεινε αρχικά σχετικά σταθερό, με αποτέλεσμα η απασχόληση στη μεταποίηση να μειωθεί κατά 33% και ο αριθμός των επιχειρήσεων να μειωθεί κατά 28%. Η μετέπειτα μείωση των μισθών δεν μπόρεσε να συνεισφέρει στην ανακοπή της αποβιομηχάνισης λόγω των υπολοίπων δομικών προβλημάτων της ελληνικής οικονομίας.

• Κατά την περίοδο 1960-2018, το μισθολογικό κόστος στη χώρα μας αυξανόταν ετησίως κατά μέσο όρο 11% περισσότερο απ’ ό,τι η παραγωγικότητα. Τα μεγέθη του μισθολογικού κόστους και της παραγωγικότητας της μεταποίησης εξελίσσονται διαχρονικά στην Ελλάδα με τη μικρότερη σύνδεση μεταξύ τους απ’ ό,τι σε όλες τις υπόλοιπες εξεταζόμενες χώρες της μελέτης.

• Η αποσύνδεση μισθολογικού κόστους και παραγωγικότητας κορυφώθηκε στην Ελλάδα κατά την περίοδο 1981-2000, όταν το μισθολογικό κόστος αυξήθηκε με ετήσιο μέσο όρο 27% περισσότερο απ’ ό,τι η παραγωγικότητα. Ειδικά τα έτη 1982 και 1997, η διαφορά αυτή έφτασε το 38%.