Κάθε χρόνο στις 17 του Νοέμβρη θεωρούμε πως γιορτάζουμε ένα σημαντικό γεγονός, την κορυφαία συμβολικά στιγμή εναντίωσης της ελληνικής κοινωνίας προς την Δικτατορία των συνταγματαρχών. Είναι όμως έτσι; Γιορτάζουμε αυτό το γεγονός ως σύμβολο απέναντι στον ολοκληρωτισμό;
Η απάντηση θα μπορούσε να είναι και ναι και όχι. Ναι, γιατί τυπικώς γίνονται πολλά από εκείνα που έχουμε μάθει: πορείες, στεφάνια, συγκεντρώσεις, σχολικές εορτές κλπ. Εγώ όμως θα σκεφτώ λίγο παραπάνω το όχι. Το όχι εκείνο που λέει πως δεν γιορτάζουμε αυτό το κορυφαίο γεγονός αντίστασης όπως θα έπρεπε, όπως τουλάχιστον εγώ θεωρώ πως θα ήταν σωστό.
Η πρώτη σκέψη για την επέτειο του Πολυτεχνείου είναι αν όντως καταφέραμε να πετάξουμε έξω από την πολιτική μας ζωή και εκπροσώπηση τον ολοκληρωτισμό και τις εκφάνσεις του. Αν κοιτάξουμε την ελληνική Βουλή σήμερα, θα μείνουμε ικανοποιημένοι και ικανοποιημένες από το γεγονός ότι έχουμε εκλέξει τους περισσότερους οπαδούς δικτατόρων σε σχέση με κάθε άλλη σύνθεση βουλής; Έχουμε βάλει μέσα οπαδούς του Χίτλερ, του Παπαδόπουλου, του Μάο, του Φιντέλ Κάστρο, του Στάλιν και τόσων άλλων. Πόσο υπερήφανους και υπερήφανες μας κάνουν οι σημερινές μας πολιτικές επιλογές όταν στην Βουλή υπάρχουν νεοναζί και άνθρωποι που καταγγέλλουν την σημερινή πολιτική ζωή ως χούντα; Αλήθεια, αυτή είναι η πολιτική παρακαταθήκη του Πολυτεχνείου σήμερα;
Η δεύτερη σκέψη για τη σημερινή εορτή του Πολυτεχνείου αφορά τις κατ’ όνομα μόνο κοινωνικές δράσεις την ημέρα εκείνη. Θέλουμε άραγε να γιορτάζουμε τον αγώνα των ανθρώπων του Πολυτεχνείου με το να καίμε κάδους στην Πατησίων, να καίμε αμάξια στα γύρω στενά, να κόβουμε την κυκλοφορία και να παίζουμε κρυφτό με την Αστυνομία; Οι άνθρωποι του Πολυτεχνείου εξεγέρθηκαν για να κυκλοφορούμε ελεύθερες και ελεύθεροι στους δρόμους, όχι για να κλείνουν οι δρόμοι γύρω του σε ένα τριήμερο φεστιβάλ επεισοδίων. Συμμερίζομαι πως έτσι μπορεί να νιώθουμε για λίγο αγωνιστές και «εμείς» – πως δεν ήσασταν μόνο εσείς τότε το ‘73, είμαστε και «εμείς» σήμερα. Πως δεν πήγαν χαμένοι οι αγώνες σας, τους συνεχίζουμε «εμείς». Εσείς βέβαια είχατε έναν εχθρό όπως η χούντα, για αυτό και «εμείς» κατασκευάζουμε έναν εχθρό και γινόμαστε ήρωες. Και τον κατασκευάζουμε γιατί στην πραγματικότητα η φιλελεύθερη δημοκρατία, με όλες της τις παθογένειες και την κρίση που περνά σήμερα, δεν μας προσφέρει τον ολοκληρωτικό εχθρό που θα μας έκανε αγωνιστές. Αλλά «εμείς» θα τα καταφέρουμε γιατί το έχουμε, είμαστε αγωνιστές, ο εχθρός μάς λείπει. Αλήθεια, αυτή είναι η κοινωνική παρακαταθήκη του Πολυτεχνείου σήμερα;
Αλίμονο, δεν λέω να μην γιορτάζουμε το Πολυτεχνείο! Λέω απλώς πως θα μου άρεσε να γιορτάζουμε την κορυφαία αυτή αντιδικτατορική στιγμή διαφορετικά. Με έναν τρόπο που θα αναδείκνυε το θάρρος και τις ιδέες των φοιτητών και των φοιτητριών που εκείνες τις μέρες φώναξαν όχι στην χούντα και τα τανκς με όπλο τη φωνή και τις ιδέες τους για ελευθερία και δημοκρατία. Και για να έχουμε το πολιτικό και κοινωνικό αποτέλεσμα ώστε να γιορτάσουμε σωστά την εξέγερση του Πολυτεχνείου, πρέπει να πάρουμε εκείνες τις δύσκολες αποφάσεις που στέκονται απέναντι από κάθε ιδέα ολοκληρωτισμού και δεν επιτρέπουν στα άτομα να διολισθήσουν σε ακραία κοινωνικοπολιτικά μορφώματα.
Να γιορτάζουμε το Πολυτεχνείο έτσι ώστε να μην δίνουμε κοινωνικό και πολιτικό χώρο στον φασισμό –με την σημερινή του έννοια– να εισβάλει στην καθημερινότητας μας. Να το γιορτάζουμε έτσι, ώστε να γιορτάζουμε την εξαφάνιση της Χρυσής Αυγής και όλων των οπαδών του κάθε είδους φασισμού από τον κοινωνικό μας χώρο. Ας έχουμε κάποτε ένα Πολυτεχνείο διαφορετικό, αντάξιο του αγώνα των ελεύθερων ανθρώπων της 17ης Νοεμβρίου 1973.
* Ο κ. Κωνσταντίνος Σαραβάκος είναι Επιστημονικός Συνεργάτης Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών (ΚΕΦίΜ).
Σχετικά άρθρα