Την εφαρμογή της πρότασης της Υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ, Τζάνετ Γέλεν, για τον καθορισμό ενός παγκόσμιου κατώτατου συντελεστή εταιρικής φορολόγησης, πχ. στο 21%, κλήθηκαν να κρίνουν ως προς τις επιπτώσεις της τα μέλη του Ελληνικού Πάνελ Οικονομολόγων τον μήνα Απρίλιο, απαντώντας στις ερωτήσεις που τους τέθηκαν, χωρίς όμως να καταγράφεται μια ισχυρή τάση ως προς το αν αυτή η εξέλιξη θα ευνοήσει τις μεγάλες και ιδιαίτερα ανεπτυγμένες οικονομίες (πχ ΗΠΑ, Γερμανία) εις βάρος των υπολοίπων. Στις δύο ερωτήσεις του Πάνελ αυτόν τον μήνα απάντησαν συνολικά 40 Ελληνίδες και Έλληνες οικονομολόγοι.
Σε ό,τι αφορά το αν η εφαρμογή ενός ενιαίου κατώτατου συντελεστή εταιρικής φορολόγησης θα επηρεάσει αρνητικά την παγκόσμια ανάπτυξη και ευημερία, το 21% των απαντησάντων απάντησε θετικά, το 68% αρνητικά και το 13% τοποθετήθηκε μεταξύ των δύο επιλογών.
Ως προς το αν η εφαρμογή της παραπάνω πρότασης θα ευνοήσει τις μεγάλες και ιδιαίτερα ανεπτυγμένες οικονομίες εις βάρος των υπολοίπων: το 26% απάντησε θετικά, το 38% διαφωνεί, ενώ μεταξύ των δύο επιλογών τοποθετήθηκε το 38% των απαντησάντων.
Οι απαντήσεις των μελών του Πάνελ αναλυτικά ανά ερώτηση. Το σχόλιο των συμμετεχόντων αφορά τις ερωτήσεις αμφότερες.
(Ψήφος: 1= Διαφωνώ απολύτως, 5=Συμφωνώ απολύτως & Βαθμός βεβαιότητας: 1=Καθόλου βέβαιος-α, 5=Απολύτως βέβαιος-α).
| Ονοματεπώνυμο | Φορέας | Ψήφος Ερώτηση A | Βαθμός βεβαιότητας Ερώτηση A | Ψήφος Ερώτηση B | Βαθμός βεβαιότητας Ερώτηση B | Προαιρετικό σχόλιο |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Δημήτρης Βαγιανός | London School of Economics | 1 | 4 | 2 | 4 | Το ποιες οικονομίες θα ευνοηθούν θα εξαρτηθεί από το πώς τα φορολογικά έσοδα θα διανεμηθούν. Πχ οι υψηλότεροι φόροι που θα πληρώσουν οι αμερικανικές επιχειρήσεις που βρίσκονται στην Ιρλανδία θα πάνε στο αμερικανικό ή στο ιρλανδικό δημόσιο; Επίσης, αν και η πρόταση είναι σωστή, θα υπάρξουν σημαντικές δυσκολίες στην εφαρμογή, ακόμα και αν υπάρξει συμφωνία. |
| Ιωάννης Βενέτης | Πανεπιστήμιο Πατρών | 3 | 3 | 4 | 3 | |
| Χάρης Βλάδος | Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και Πανεπιστήμιο Λευκωσίας | 1 | 4 | 1 | 4 | |
| Σωτήρης Γεωργανάς | City, Πανεπιστημιο του Λονδινου | 2 | 4 | 3 | 3 | Ο φορολογικός ανταγωνισμός μεταξύ χωρών είναι γνωστό πως είναι παίγνιο στο οποίο ο ατομικός ορθολογισμός οδηγεί σε συλλογική ζημιά (race to the bottom, υπερβολικά χαμηλά έσοδα δηλαδή). Πάντα πιστεύαμε ότι δεν μπορούν να συνεννοηθούν οι παίχτες για να λυθεί το πρόβλημα, αλλά με την ηγεσία των ΗΠΑ υπάρχει ελπίδα. Προφανώς δεν πρέπει να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία για να επιβάλουν υπερβολικά υψηλό ποσοστό φορολογίας, γιατί τότε οι χώρες της "περιφέρειας" (όπως θα λέγαμε την Ιρλανδία) δεν θα μπορούν να προσελκύουν επενδύσεις. Όπως έχει δείξει ο Κρούγκμαν πριν χρόνια, οι χώρες του κέντρου είναι ελκυστικότερες και μπορούν να έχουν υψηλότερη φορολογία στις επιχειρήσεις χωρίς να τις διώχνουν. Οι περιφερειακές αναγκαστικά έχουν τότε χαμηλότερη φορολογία. Αλλά όλοι θα κέρδιζαν αν ανέβαιναν παντού οι συντελεστές φορολογίας, χωρίς να εξισωθούν. |
| Νίκος Γεωργαντζής | Burgundy School of Business, Dijon-Γαλλία | 1 | 5 | 1 | 5 | Μια τέτοια συμφωνία για ένα παγκόσμιο κοινό ελάχιστο συντελεστή θα είχε κατ' αρχήν σαν πρώτη επίπτωση την πρωτοφανή εμπειρία μιας διεθνούς συμφωνίας. Και μόνο γι’ αυτό θα άξιζε να το επιχειρήσουμε και να το δούμε να γίνεται έστω και μια φορά. Αλλά και σε πιο συγκεκριμένο επίπεδο, αυτό θα απέτρεπε την καιροσκοπική και άδικη δυνατότητα να φορολογείται το κεφάλαιο όπου επιλέγει, ενώ ο εργαζόμενος όπου διαμένει. Οπότε δεν βλέπω με ποιο τόπο κάτι τέτοιο θα έβλαπτε την ανάπτυξη και ειδικά την ευημερία. Για παράδειγμα, η διεθνής μετακίνηση κεφαλαίων προς την ευνοϊκότερη φορολογική ζώνη θα σταματούσε και οι χώρες δεν θα είχαν κίνητρα να ανταλλάσσουν τη δυνατότητα προσφοράς στους πολίτες τους ενός κοινωνικού κράτους με την προσέλκυση πόρων λόγω ευνοϊκού φορολογικού κλίματος που όμως δεν οδηγεί σε αύξηση των κοινωνικών παροχών. Φυσικά το ουτοπικό της πρότασης γίνεται εμφανές αν αναλογιστούμε το πόσο δύσκολο (αν όχι αδύνατο) ήταν μέχρι τώρα να επιτευχθεί μια οποιαδήποτε παγκόσμια συμφωνία ακόμα και σε πιο προφανή θέματα, όπως η μείωση της περιβαλλοντικής μόλυνσης. |
| Χρήστος Γκενάκος | University of Cambridge και Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών | 1 | 5 | 1 | 5 | |
| Περικλής Γκόγκας | Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης | 1 | 2 | 3 | 3 | |
| Δημήτρης Δεμέκας | Institute of Global Affairs, LSE; Special Adviser to the Bank of England; independent consultant | 1 | 5 | 2 | 5 | |
| Παναγιώτης Ευαγγελόπουλος | Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου | 5 | 5 | 5 | 5 | Ο φορολογικός ανταγωνισμός των χωρών αυξάνει την απόδοση του κεφαλαίου, την οικονομική μεγέθυνση και την καινοτομία με την μεγαλύτερη δυνατή διασπορά πλούτου και ευημερίας στις πιο αδύνατες χώρες του πλανήτη. |
| Μάριος Ζαχαριάδης | Πανεπιστήμιο Κύπρου | 1 | 4 | 2 | 4 | |
| Πάνος Καζάκος | Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, ομότιμος καθηγητής | 5 | 5 | 1 | 5 | |
| Λουκάς Καραμπαρμπούνης | University of Minnesota, Federal Reserve Bank of Minneapolis, NBER, and CEPR | 3 | 4 | 4 | 5 | |
| Σωτήρης Καρκαλάκος | Πανεπιστήμιο Πειραιά | 3 | 3 | 5 | 5 | |
| Σπύρος Λαπατσιώρας | Πανεπιστήμιο Κρήτης | 1 | 5 | 2 | 4 | |
| Θεόδωρος Π. Λιανός | Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών | 1 | 5 | 3 | 3 | |
| Παναγιώτης Λιαργκόβας | Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) & Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου | 4 | 3 | 3 | 3 | |
| Ελένη Λουρή | Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών | 1 | 5 | 3 | 4 | |
| Μίλτος Μακρής | University of Kent | 5 | 5 | 3 | 4 | Ο καθορισμός ενός παγκόσμιου κατώτατου συντελεστή εταιρικής φορολόγησης θα μειώσει τις αποδόσεις στις επενδύσεις και κατά συνέπεια τις αποταμιεύσεις και τη παγκόσμια προσφορά κεφαλαίου. Πρόσφατες έρευνες, που παίρνουν υπόψιν τους τα αποτελέσματα της εταιρικής φορολόγησης στη παγκόσμια προσφορά κεφαλαίου, δείχνουν ότι ο εναρμονισμός της φορολογίας κεφαλαίου είναι επιθυμητός για τη παγκόσμια ευημερία αλλά σε επίπεδα χαμηλότερα από τον τρέχοντα φόρο των μεγάλων χωρών και υψηλότερα από τον τρέχοντα φόρο των μικρότερων χωρών. Κατά συνέπεια αν υπάρξει εναρμονισμός θα πρέπει να είναι κάτω του 21%, ίσως γύρω στα επίπεδα του 15% (που είναι ο φόρος στη Γερμανία). |
| Μάνος Ματσαγγάνης | Πολυτεχνείο Μιλάνου | 1 | 5 | 3 | 3 | Ο φορολογικός ανταγωνισμός είναι αθέμιτος ανταγωνισμός: βλάπτει τις λιγότερο κινητικές επιχειρήσεις, τους εργαζόμενους και το δημόσιο ταμείο, και ενισχύει τη μονοπωλιακή θέση των πολυεθνικών (ιδίως όσων παράγουν άυλες υπηρεσίες). Ας επενδύσουν στις υποδομές, στο ανθρώπινο κεφάλαιο και στη δημόσια διοίκηση όσες χώρες ή περιφέρειες επιθυμούν να προσελκύσουν ξένες επενδύσεις. |
| Κώστας Μεγήρ | Yale University | 2 | 5 | 3 | 4 | |
| Γεώργιος Κ. Μπήτρος | Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών | 5 | 5 | 5 | 5 | Οι υποανάπτυκτες και οι αναπτυσσόμενες χώρες έχουν ένα ισχυρό εργαλείο να ανταγωνιστούν τις αναπτυγμένες χώρες και να αποφύγουν την συνολική αιχμαλωσία στη μοίρα τους. Αυτό το εργαλείο λέγεται φορολογικός ανταγωνισμός. Ταυτόχρονα, στον βαθμό που μπορούν, πρέπει να απορρίψουν συλλήβδην τα κολπάκια των τεχνικών του ΟΟΣΑ που επέβαλαν την κατάργηση του τραπεζικού απορρήτου στις δημοκρατίες δυτικού τύπου. Οι πολιτικές παγκόσμιας ανευλεθερίας υποσκάπτουν συθέμελα όχι μόνο την οικονομική ανάπτυξη, αλλά κυρίως ό,τι και όπου έχει μείνει από την κυριαρχία των πολιτών. |
| Δάφνη Νικολίτσα | Πανεπιστήμιο Κρήτης | 1 | 4 | 3 | 3 | |
| Μάνθος Ντελής | Montpellier Business School | 2 | 5 | 4 | 5 | |
| Μιράντα Ξαφά | CIGI, ΚΕΦίΜ | 2 | 4 | 1 | 5 | (α) Η απάντηση στο πρώτο ερώτημα εξαρτάται από το ύψος του κατώτατου συντελεστή που θα συμφωνηθεί. Όσο πιο υψηλός είναι, τόσο πιό αρνητικά θα επηρεαστεί η παγκόσμια ανάπτυξη. (β) Οι μεγάλες ανεπτυγμένες οικονομίες (ΗΠΑ, Γερμανία, Γαλλία) έχουν σχετικά υψηλούς συντελεστές εταιρικής φορολογίας, άρα μία μείωση του κατώτατου συντελεστή π.χ. στο 21% δεν θα τις επηρεάσει. Αντίθετα, θα επηρεαστούν αρνητικά χώρες με χαμηλούς συντελεστές όπως η Ιρλανδία. |
| Νίκος Οικονομίδης | Stern School of Business, NYU | 5 | 5 | 4 | 4 | Ο ανταγωνισμός μεταξύ εταιρειών υποστηρίζει την αποτελεσματικότητα και ελαχιστοποιεί το κόστος και τις τιμές των προϊόντων. Συμπράξεις για αύξηση των τιμών είναι παράνομες. Παρόμοια, ο ανταγωνισμός μεταξύ κρατών στους συντελεστές εταιρικής φορολογίας μειώνει το κόστος παραγωγής διεθνώς και ωφελεί τους καταναλωτές. Η πίεση των ΗΠΑ σε άλλα κράτη να δημιουργήσουν καρτέλ φορολογίας με μίνιμουμ συντελεστή εταιρικής φορολογίας θα αυξήσει το κόστος παραγωγής διεθνώς, βλάπτοντας τους καταναλωτές. Είναι μια εντελώς λανθασμένη πολιτική. Αντίθετα, οι ΗΠΑ πρέπει να υποστηρίζουν μικρότερη φορολογία διεθνώς που θα μειώνει το κόστος των αγαθών. Τα καρτέλ κάθε είδους βλάπτουν την διεθνή οικονομία και τους καταναλωτές. |
| Γεώργιος Πάνος | University of Glasgow | 2 | 3 | 3 | 3 | Υπάρχει παγκόσμια ανάγκη εύρεσης φορολογικών εσόδων, μιας και τα παγκόσμια επίπεδα χρέους κρατών, εταιριών και νοικοκυριών είναι δυσθεώρητα. Στη μετά τον κορωνοϊό εποχή, αυτή η ανάγκη γίνεται ακόμα μεγαλύτερη. Η πρόταση της Janet Yellen βρίσκω ότι είναι σε απόλυτα σωστή κατεύθυνση, ως προς την εξάλειψη φαινομένων φορολογικών παραδείσων και αθέμιτου φορολογικού ανταγωνισμού. Ενδέχεται να ευνοήσει τις αναπτυγμένες οικονομίες, αλλά όχι αθέμιτα. Δεδομένου του χαμηλότερου κόστους εργασίας στις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες, βρίσκω ότι μία τέτοια παγκόσμια πολιτική θα ευνοούσε τον υγιή ανταγωνισμό. Σε όρους πολιτικής, θα ήταν πεφωτισμένη στιγμή για την ανθρωπότητα η επίτευξη μιας τέτοιας παγκόσμιας οικονομικής συμφωνίας, σε επίπεδο κρατών. |
| Θεολόγος Παντελίδης | Πανεπιστήμιο Μακεδονίας | 2 | 4 | 4 | 4 | |
| Αθανάσιος Π. Παπαδόπουλος | Πανεπιστήμιο Κρήτης | 3 | 3 | 3 | 3 | |
| Ηλίας Παπαϊωάννου | London Business School and CEPR | 1 | 5 | 3 | 5 | Το μεγαλύτερο πρόβλημα της παγκόσμιας οικονομίας είναι η ραγδαία αύξηση της ανισότητας τόσο στις δυτικές κοινωνίες και στις αναδυόμενες αγορές, η αύξηση της φτώχειας στον αναπτυγμένο κόσμο που συνοδεύεται από το ξεθώριασμα του Αμερικάνικου ονείρου και της κοινωνικής ανέλιξης. Ταυτόχρονα η ανισότητα συνδέεται με αυξανόμενη επιρροή στην πολιτική, αίσθηση αδικίας για τους πολλούς και την εμφάνιση του αυταρχικού λαϊκισμού. Επιπλέον η μεταφορά κερδοφορίας σε φορολογικούς παραδείσους και χώρες με χαμηλή εταιρική φορολογία απομειώνει τον ανταγωνισμό και αυξάνει την συγκέντρωση στις αγορές δημιουργώντας ολιγοπωλιακές καταστάσεις. |
| Εύη Παππά | Universidad Carlos III de Madrid | 2 | 4 | 1 | 4 | Ένας υψηλός παγκόσμιος ελάχιστος φόρος θα αντιμετώπιζε το ζήτημα της ανισότητας στην φορολογία - και τελικά θα επέτρεπε τη συμφιλίωση της παγκοσμιοποίησης με τη φορολογική δικαιοσύνη. Δεν ξέρω αν ο συντελεστής του ελάχιστου φόρου είναι ο σωστός, αλλά αν οριστεί σε λογικό επίπεδο, θα ήταν τεράστιο πλήγμα κατά των εταιρειών που φοροδιαφεύγουν μέσω δημιουργικής λογιστικής. Τα διαφορά κράτη θα ανακτήσουν μεγάλη οικονομική κυριαρχία - σε μεγάλο βαθμό στην επιλογή εταιρικών πολιτικών με βάση αυτό που πιστεύουν ότι είναι καλύτερο, αντί να αναγκαστούν να ακολουθήσουν τους υπόλοιπους και να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα της εταιρικής ελίτ. Εάν μια κρίσιμη μάζα χωρών μπορούν να συμφωνήσουν να ενωθούν ενάντια σε μεγάλες εταιρείες, η πολιτική σε όλο τον κόσμο θα πάρει μια απότομη στροφή προς το καλύτερο. Τελικά, οι εταιρείες εξαρτώνται απόλυτα από τους κρατικούς νόμους και τις κρατικές δομές. Είναι δίκαιο να πληρώνουν το δίκαιο μερίδιό τους για τα αγαθά από τα οποία επωφελούνται. |
| Θοδωρής Πελαγίδης | Πανεπιστήμιο Πειραιώς & Brookings Institution | 3 | 3 | 3 | 3 | |
| Στέλιος Περράκης | Concordia University | 2 | 4 | 1 | 5 | Οι δυο ερωτήσεις είναι σύνθετες και η απάντηση στην καθεμιά εξαρτάται από άλλους παράγοντες. Για την πρώτη, νομίζω ότι η ιδέα είναι καλή, αλλά προϋποθέτει ένα πλαίσιο εφαρμογής και μια συμφωνία σε παγκόσμιο επίπεδο, που με τη σειρά τους προϋποθέτουν μια έστω και υποτυπώδη μορφή παγκόσμιας διακυβέρνησης. Για την ώρα αυτά είναι ουτοπίες. Όσο για τη δεύτερη, οι ανεπτυγμένες οικονομίες που χάνουν οικονομική δραστηριότητα με την παγκοσμιοποίηση, ο κύριος λόγος είναι η διαφορά της εργατικής αμοιβής, όχι οι φορολογικοί συντελεστές. |
| Παναγιώτης Πετράκης | Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών | 5 | 5 | 1 | 5 | |
| Βασιλική Σκρέτα | University College London, UT Austin and CEPR | 2 | 3 | 2 | 4 | |
| Θανάσης Στέγγος | University of Guelph | 1 | 5 | 2 | 5 | |
| Αθανάσιος Ταγκαλάκης | Πανεπιστήμιο Πατρών | 2 | 4 | 2 | 4 | |
| Λουκάς Τσούκαλης | ΕΛΙΑΜΕΠ/Sciences Po, Paris | 1 | 5 | 3 | 4 | |
| Μιχάλης Χαλιάσος | Goethe University Frankfurt και CEPR | 2 | 4 | 4 | 4 | |
| Γιώργος Χαντζηνικολάου | Τραπεζα Πειραιως, Χρηματιστηριο, Ενωση Τραπεζων | 2 | 4 | 3 | 3 | Μια ακόμα ευκαιρία να απαλλαγούμε από τις διαστρεβλωτικές παρενέργειες των φόρο (και σχεδόν) φοροπαραδείσων, και ίσως χαμηλώσει και τους φόρους σε μερικές χώρες. Αμφιβάλλω όμως αν θα έχει μεγάλο οικονομικό αντίκτυπο (αρνητικό ή θετικό). |
| Γιώργος Χορταρέας | Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών | 5 | 5 | 4 | 5 |
Σχετικά άρθρα
Τον Μάρτιο απευθυνθήκαμε στα μέλη του Ελληνικού Πάνελ Οικονομολόγων, για να μάθουμε τις απόψεις τους σχετικά με το εάν ο νομοθετικός καθορισμός ανώτατου περιθωρίου μικτού κέρδους […]
Τον Φεβρουάριο απευθυνθήκαμε στα μέλη του Ελληνικού Πάνελ Οικονομολόγων, για να μάθουμε τις απόψεις τους σχετικά με το εάν τα οφέλη από το πρόγραμμα της “Χρυσής […]
Τον Ιανουάριο απευθυνθήκαμε στα μέλη του Ελληνικού Πάνελ Οικονομολόγων, για να μάθουμε τις απόψεις τους σχετικά με το εάν η νέα τυπολόγηση των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος […]
Επιστροφή στη λίστα