Οι οδηγίες είναι πλέον σαφείς και γνωστές. Όλοι και όλες παραμένουμε στα σπίτια μας με σκοπό τη μη εξάπλωση του κορονοϊού. Μεταξύ οδηγιών, η τήρηση των οποίων άπτεται της ατομικής μας ευθύνης, πλειάδα φορέων, οργανισμών και εταιρειών έχουν παύσει τη λειτουργία τους ή ψηφιοποιήσει το εργασιακό περιβάλλον. 

Ένας από τους κλάδους που επηρεάστηκε άμεσα από τα νέα μέτρα είναι αναμφίβολα η εκπαίδευση. Δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς έσπευσαν να βρουν λειτουργικούς τρόπους «εξ αποστάσεως εκπαίδευσης» έτσι ώστε να μη παγώσει η διαδικασία της μάθησης, παρά την αδυναμία φυσικής παρουσίας στην τάξη.

Αποφασίσαμε να μιλήσουμε με τον Παναγιώτη Καράμαλη, Στέλεχος της Ιδιωτικής Εκπαίδευσης, εκπρόσωπο των Εκπαιδευτηρίων “Παλλάδιο” και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του ΚΕΦίΜ, για να μάθουμε περισσότερα για τη διαχείριση του νέου τρόπου διδασκαλίας, μέσα από ένα επιτυχημένο παράδειγμα.

– Κύριε Καράμαλη, προτού μας μιλήσετε για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζετε την πρόκληση του κορονοϊού, μιλήστε μας λίγο αρχικά για το σχολείο σας.

Σας ευχαριστώ για την ευκαιρία που μου δίνετε να μιλήσουμε, ακόμα και υπό τις δύσκολες αυτές συνθήκες.

Το ΠΑΛΛΑΔΙΟ είναι ένα ιδιωτικό σχολείο με ιστορία σχεδόν 100 χρόνων – στην αρχική του μορφή, ιδρύθηκε το 1921 στην Καλλιθέα, από μία οικογένεια εκπαιδευτικών και ακαδημαϊκών δασκάλων της εποχής. Όλα αυτά τα χρόνια, το σχολείο μεγάλωσε και εξελίχθηκε, λειτούργησε για πάνω από μισό αιώνα στη Νέα Σμύρνη, ενώ εδώ και δέκα χρόνια λειτουργεί σε νέες εγκαταστάσεις στη Βάρη.

Είμαστε ένα σχολείο που δίνει έμφαση σε αυτό που στην εκπαίδευση αποκαλούμε «δεξιότητες 21^ου αιώνα» και έχει ως στόχο να βοηθάει τα παιδιά να εξελιχθούν σε επιτυχημένους ενήλικες, σε πολίτες του κόσμου, σε ανταγωνιστικούς επαγγελματίες- με άλλα λόγια σε ολοκληρωμένους, ευτυχισμένους ανθρώπους.

– Πόσο δυσκολευτήκατε να κάνετε μέσα σε ελάχιστο χρόνο τη μετάβαση από το δια ζώσης στο ψηφιακό μάθημα; Ποια βήματα ακολουθήσατε για να ανταποκριθείτε στις έκτακτες συνθήκες κλεισίματος των σχολείων και εξυπηρέτησης των νέων αναγκών της «εξ αποστάσεως εκπαίδευσης»;

Όταν, λίγο πριν τα μέσα Φεβρουαρίου, φάνηκε ότι η επιδημία αργά ή γρήγορα θα μεταφερόταν στην Ευρώπη και ενώ τα σχολεία στην Κίνα είχαν ήδη κλείσει, ένα απόγευμα μαζευτήκαμε και εξετάσαμε ένα, ακραίο, για τότε, σενάριο: το ενδεχόμενο να χρειαστεί να λειτουργήσουμε εντελώς εξ αποστάσεως για κάποιο καιρό. Φτιάξαμε δύο μικρές ομάδες, μια από δασκάλους Δημοτικού και μια από καθηγητές Γυμνασίου και Λυκείου και τους θέσαμε ένα ερώτημα: πώς θα μπορούσαμε να ανακτήσουμε το μέγιστο της σχολικής καθημερινότητας για ένα παιδί που είναι στο σπίτι, χωρίς να σταματήσει η κάλυψη της ύλης, για ένα χρονικό διάστημα δύο εβδομάδων έως ένα μήνα. Οι αρχικές προδιαγραφές ήταν να λειτουργήσει ασύγχρονη εκπαίδευση στο Δημοτικό και σύγχρονη εκπαίδευση στο Γυμνάσιο και το Λύκειο. Οι ομάδες επέστρεψαν σε λίγες μέρες με τις προτάσεις τους, έγιναν οι απαραίτητες αγορές υλικού και σχεδιάστηκαν οι διαδικασίες.

Είχαν ήδη ξεκινήσει οι προσομοιώσεις στις αρχές Μαρτίου όταν τα κρούσματα έφτασαν και στην Ελλάδα. Η 12^η Μαρτίου που έκλεισαν τα σχολεία δεν μας αιφνιδίασε και μπορέσαμε και λειτουργήσαμε κανονικά ήδη από την επόμενη μέρα. Βοήθησε το γεγονός ότι τα παιδιά, ιδιαίτερα των μεγαλύτερων τάξεων, ήταν ήδη εξοικειωμένα με αυτόν τον τύπο μαθήματος και μπόρεσαν από την πρώτη μέρα στο σπίτι να συνδεθούν στην τάξη τους και να κάνουν μάθημα κανονικά.

Φυσικά, η πραγματικότητα άλλαξε πολλές από τις παραμέτρους του αρχικού σχεδίου. Σήμερα πλέον ξέρουμε ότι η κατάσταση αυτή δεν θα μικρής διάρκειας, άρα έχουμε εμπλουτίσει το σενάριο ώστε να είμαστε έτοιμοι ακόμα και αν τα σχολεία δεν ανοίξουν καθόλου μέχρι το Σεπτέμβριο. Έχουμε επεκτείνει την σύγχρονη εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες (Νηπιαγωγείο, Δημοτικό, Γυμνάσιο και Λύκειο), παράγουμε υλικό για όλα τα μαθήματα και όχι μόνο αυτά που κλασικά διδάσκονται μέσω e-learning, ενώ έχουμε εμπλουτίσει το πρόγραμμα και με Τέχνες, Μουσική, Θέατρο και Φυσική Αγωγή. Έχουμε ως στόχο τα παιδιά να νιώθουν ότι είναι στο σχολείο τους, ότι κάνουν παρέα με τους συμμαθητές τους, ότι έχουν ανακτήσει την σχολική κανονικότητα.

– Τι είδους τεχνολογική υποδομή υπήρχε ήδη στο σχολείο σας και σε ποιες ενέργειες χρειάστηκε να προχωρήσετε εν μέσω έκτακτων αναγκών; 

Η αλήθεια είναι ότι είχαμε αναπτύξει τα εργαλεία πολύ πιο πριν. Από το 2013 έχουμε εισάγει το μαθητικό iPad στην Ε, Στ Δημοτικού, στο Γυμνάσιο και το Λύκειο, ενώ πλατφόρμες Moodle και Sharepoint είχαμε ήδη από το 2010. Τα μαθήματα στην τάξη γίνονταν με διαδραστικούς πίνακες εδώ και δεκαπέντε χρόνια, εμείς ήδη τους θεωρούμε παλαιά τεχνολογία και την αντικαθιστούμε με οθόνες με δυνατότητες κατοπτρισμού των iPads καθηγητών και μαθητών. Η διδασκαλία και τα καθήκοντα γίνονταν εδώ και χρόνια στο Δημοτικό με τις πλατφόρμες iTunesU και Schoolwork αντίστοιχα, ενώ στο Γυμνάσιο και το Λύκειο με Office 365.

Φυσικά, επειδή τώρα εμπλέκονται στο 100% και τα παιδιά των μικρών τάξεων στην τηλεκπαίδευση, χρειάστηκε να αγοραστούν νέοι υπολογιστές ζωντανών παρουσιάσεων και πολλά iPads για τους εκπαιδευτικούς, καθώς και νέες άδειες λογισμικού διαχείρισης και ασφάλειας για cloud λειτουργία.

– Πώς επηρεάζεται σε αυτήν την συγκυρία το σχολείο σας από το γεγονός ότι είναι ιδιωτικό;

Όπως όλη η αγορά, έτσι και η ιδιωτική εκπαίδευση έχει ιδιαίτερη ευαισθησία στην γενικότερη οικονομική κατάσταση και το κλίμα εμπιστοσύνης της αγοράς. Σε κάθε περίπτωση, αντιμετωπίζουμε την πρόκληση όχι ως μια παροδική κρίση, αλλά ως μια αφορμή μετασχηματισμού και θεωρούμε πως και μόνο ότι θα μπορούμε και στο μέλλον να παρέχουμε το ίδιο επίπεδο υπηρεσιών είτε δια ζώσης, είτε εξ αποστάσεως, θα δώσει στο σχολείο μας νέους στόχους να κατακτήσει.

– Πώς θα περιγράφατε τη μέχρι τώρα ανταπόκριση από την πλευρά γονέων στις συνθήκες νέας διδασκαλίας;

Οι γονείς είναι ενθουσιασμένοι και το εκφράζουν με κάθε τρόπο. Είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό γι’ αυτούς σε μια τόσο δύσκολη περίοδο τα παιδιά τους να στηρίζονται και να συνεχίζουν, έστω και από μακριά, την μαθητική ζωή και να έχουν τη σχολική αίσθηση. 

Το στοίχημα όμως είναι γονείς, παιδιά και εκπαιδευτικοί να παραμείνουν ικανοποιημένοι και μετά τον αρχικό ενθουσιασμό. Να καταλάβουν ότι το e-learning είναι μια ουσιαστική συνέχιση της μάθησης και όχι μια ευχάριστη, παροδική προσομοίωση. Όπως είπαμε, έχουμε ετοιμαστεί για Μαραθώνιο, όχι για αγώνα ταχύτητας.

 – Πώς βιώνουν οι μαθητές όλες αυτές τις αλλαγές και σε τι είδους προσαρμογές του προγράμματος μαθημάτων χρειάστηκε να προχωρήσετε; 

Η ψυχολογία των μαθητών είναι το σημαντικότερο μέλημά μας. Ο πρώτος στόχος, πριν κατακτήσουμε την κάλυψη της ύλης, είναι να ανακτήσουν την αίσθηση του σχολείου και της καθημερινότητάς τους, την καλή ψυχολογία τους. Στην ασύγχρονη μάθηση, δεν χρειάστηκε κάποια ιδιαίτερη προσαρμογή: τα παιδιά συνέχισαν να έχουν τα ίδια φυλλάδια, παραδείγματα, ασκήσεις, καθήκοντα αλλά σε ηλεκτρονική μορφή όπως είχαν συνηθίσει. Στην σύγχρονη μάθηση, που περιλαμβάνει επαφή με τον δάσκαλο, ξεκινήσαμε με δυο-τρεις ώρες την ημέρα και σταδιακά εμπλουτίζουμε ώστε να φτάσουμε σύντομα σε κανονικό ωράριο. Επίσης, σταδιακά κατεβάζουμε τα σύγχρονα μαθήματα και σε μικρότερες τάξεις. Μέχρι το Πάσχα το σχολείο θα λειτουργεί κανονικά, με το πρόγραμμα που λειτουργούσε δια ζώσης σε όλες τις βαθμίδες.

– Σε ό,τι αφορά τους εκπαιδευτικούς, εργάζονται και εκείνοι από το σπίτι; Διακρίνατε κάποιες ανάγκες περαιτέρω στήριξής τους για την αποτελεσματική διαχείριση της νέας διδασκαλίας (υποδομές, σεμινάρια);  

Τις πρώτες ημέρες, ιδιαίτερα στα πλαίσια της σύγχρονης εκπαίδευσης, οι εκπαιδευτικοί ένιωθαν πολύ πιο ασφαλείς να είναι στον χώρο του σχολείου, μόνοι τους στην τάξη με τον υπολογιστή και με το τμήμα τεχνικής υποστήριξης έτοιμο να παρέμβει. Όμως, καθώς περνούσαν οι μέρες και έπρεπε να περιορίσουμε ακόμα περισσότερο τις μετακινήσεις, ξεκίνησαν όλα να γίνονται από το σπίτι. Οι εκπαιδευτικοί μας είναι στην συντριπτική τους πλειονότητα ιδιαίτερα εξοικειωμένοι με την τεχνολογία, επομένως το μόνο που χρειάστηκε ήταν η διάχυση τεχνογνωσίας από τις μεγαλύτερες τάξεις στις μικρότερες. Αυτές τις μέρες, έχουμε καθημερινά ένα Teams meeting κάθε πρωί, για να λύσουμε απορίες και θέματα που προέκυψαν την προηγούμενη ημέρα καθώς και να θέσουμε τους στόχους της επόμενης.

– Από τη μέχρι τώρα εμπειρία σας, ποια θα λέγατε ότι είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που χαρακτηρίζει την «εξ αποστάσεως εκπαίδευση»; 

Η μεγαλύτερη πρόκληση, όχι μόνο για την εξ αποστάσεως, αλλά γενικότερα για τις εφαρμογές τεχνολογίας στην εκπαίδευση, είναι να συνειδητοποιήσεις ότι ενώ εκεί έξω υπάρχουν πάρα πολλά εργαλεία, που θαμπώνουν και ενθουσιάζουν, δεν αρκεί να τα έχει κάποιος – πρέπει να βρει και τρόπους να τα χρησιμοποιήσει. Προσωπικά, μετά από πολλές προσπάθειες ενσωμάτωσης της τεχνολογίας στην εκπαίδευση τα τελευταία είκοσι χρόνια, με πολλές αποτυχίες και κάποιες επιτυχίες, έχω διαπιστώσει ότι το μοναδικό κριτήριο που βοηθάει τον εκπαιδευτικό να εκμεταλλευτεί ουσιαστικά την τεχνολογία είναι ένα: η απλότητα. Έτσι λοιπόν, αυτή την πρόκληση, την αντιμετωπίσαμε επιλέγοντας κάθε φορά τα πιο προσαρμόσιμα και απλά εργαλεία για να κάνουμε τη δουλειά μας.

Η αλήθεια είναι ότι όλοι μας έχουμε μια αδράνεια στο να αλλάξουμε τον τρόπο που λειτουργούμε, να όμως που έρχονται σεισμικά γεγονότα και μας σπρώχνουν να κάνουμε το βήμα παραπάνω.

– Τέλος, πιστεύετε ότι αυτές οι αλλαγές στην εργασία και την εκπαίδευση, είναι παροδικές, και σύντομα θα επιστρέψουμε στην ασφάλεια της γνώριμης καθημερινότητάς μας; Eνδέχεται να οδηγούμαστε σε μια συνολική μεταβολή του τρόπου οργάνωσης των δραστηριοτήτων μας; 

Όποιος αποστασιοποιηθεί λίγο από την τραγικότητα των ημερών και την αβεβαιότητα, μπορεί να διακρίνει ότι ζούμε μια ιστορικών διαστάσεων δημιουργική καταστροφή, μια βίαια αλλαγή του τρόπου που ζούμε, μαθαίνουμε, δουλεύουμε και όχι ένα παροδικό διάλειμμα της προ εικοσαημέρου μας ζωής, την οποία δεν θα έχουμε ποτέ ξανά – και αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό. Ο κόσμος μας αντιμετωπίζει μια πολύ δύσκολη περίοδο που κοστίζει σε ανθρώπινες ζωές αλλά και σε μια σοβαρή οικονομική ύφεση. Κάθε ένας από εμάς, από το χαράκωμά του, πρέπει να συμβάλλει ώστε κάτι καινούργιο να αναδειχθεί. Προχωράμε και δεν κοιτάμε πίσω στο τι χάσαμε, αλλά μπροστά, στο τι θα φτιάξουμε…