Ο σπουδαίος Αυστριακός φιλόσοφος Καρλ Πόππερ, μιλώντας για την διανοητική κληρονομιά των Ελλήνων είχε πει ότι “η μάχη των ιδεών είναι ελληνική εφεύρεση. Είναι μία από τις σημαντικότερες εφευρέσεις όλων των εποχών. Επί της ουσίας, η δυνατότητα του να μαχόμαστε με λέξεις αντί για σπαθιά είναι η βάση του πολιτισμού μας και ιδιαίτερα όλων των νομικών και κοινοβουλευτικών θεσμών.”
Για κάθε φιλελεύθερο πολίτη, η σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα είναι πεδίο δόξης λαμπρόν για μεγάλες νίκες – ή για συντριβές. Οι Ελληνίδες και οι Έλληνες φαίνεται να είναι έτοιμοι, μετά από δεκαετίες, να δεχθούν αλλά και να διεκδικήσουν πολιτικές που αυξάνουν την οικονομική ελευθερία. Ζητούν λιγότερους φόρους, μικρότερο και αποτελεσματικότερο κράτος, ένα δίκαιο νομικό σύστημα που να εξασφαλίζει την ισονομία. Κι αυτό ενώ τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική, ο λαϊκισμός της δεξιάς και της αριστεράς γνωρίζει εντυπωσιακή άνθηση.
Ο μέσος Έλληνας σήμερα είναι πολύ πιο υποψιασμένος από ό,τι πριν από μόλις μία δεκαετία. Η ριζοσπαστικότητα του ΣΥΡΙΖΑ έχασε την επαναστατική της αίγλη με την υπογραφή των μνημονίων και την εποχή των κυβιστήσεων. Ο περιορισμός των κρατικών δαπανών και της μείωσης των δημοσίων υπαλλήλων που επετεύχθη τα τελευταία χρόνια προκάλεσε ένα καίριο πλήγμα στο “ελληνικό όνειρο”, της θέσης στο δημόσιο που προστατεύει από τα δεινά της απόλυσης και της αξιολόγησης.
Η σημερινή μάχη των ιδεών είναι απαλλαγμένη από πολλά από τα εμπόδια είχαν να αντιμετωπίσουν οι προηγούμενες γενιές φιλελευθέρων. Το 2018, ο κομμουνισμός εφαρμόζεται μόνο στην Κούβα, τη Βενεζουέλα και τη Βόρεια Κορέα. Κι εκεί είναι αποτυχημένος και ηθικά έκπτωτος, και έχει ως αποτέλεσμα την πείνα, την εξαθλίωση και την καταπίεση. Οι πιο ριζοσπάστες αριστεροί, όπως ο Σάντερς στις ΗΠΑ ή ο Κόρμπιν στην Αγγλία, έχουν παραδεχτεί ότι ο κεντρικός σχεδιασμός της οικονομίας ανήκει αναπόδραστα στο παρελθόν. Στην ουσία, αυτό που διεκδικούν είναι να αναδιανείμουν μεγαλύτερο κομμάτι της πίτας προς τους αδυνάτους – χωρίς να πολυενδιαφέρονται για το πώς θα το πετύχουν αυτό.
Αυτή η ευκαιριακή όμως αδυναμία των ιδεολογικών αντιπάλων του φιλελευθερισμού δεν αρκεί για να κερδηθεί η μάχη των ιδεών. Η ιστορία μας διδάσκει πως θα επανέλθουν δριμύτεροι. Γι’ αυτό και η διατύπωση ενός θετικού οράματος που αντικαθιστά τα φαντάσματα του παρελθόντος είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για οποιαδήποτε θετική εξέλιξη.
Ευτυχώς, οι φιλελεύθεροι έχουμε και σήμερα γεμάτο το οπλοστάσιό μας με επιστημονικά, εμπειρικά και ηθικά επιχειρήματα. Ο δείκτης οικονομικής ελευθερίας δείχνει πέραν πάσης αμφισβήτησης ότι οι άνθρωποι που ζουν σε οικονομικά πιο ελεύθερες χώρες είναι πλουσιότεροι, πιο χαρούμενοι, πιο υγιείς και μορφωμένοι από όσους ζουν στις χώρες που εφαρμόζουν μία από τις άπειρες παραλλαγές του σοσιαλισμού.
Σε ό,τι μας αφορά στην Ελλάδα, ο επικείμενος εορτασμός των 200 ετών από τον Αγώνα της Ανεξαρτησίας, μας δίνει ακόμα περισσότερες ευκαιρίες να αναδείξουμε τον ρόλο των φιλελεύθερων ιδεών στη γέννηση της Ελληνικής Δημοκρατίας. Και σ’ αυτή την συγκυρία, η σύγκλιση των κομμάτων του κέντρου, της κεντροαριστεράς και της κεντροδεξιάς σε μία σαφώς πιο φιλελεύθερη κατεύθυνση, δίνει μεγάλα περιθώρια πειστικής απεύθυνσης του φιλελεύθερου μηνύματος σε μεγάλα τμήματα της ελληνικής κοινωνίας.
Μπορεί να φαίνεται παράδοξη η ιδέα ότι η καλύτερη στιγμή για την αναγέννηση του φιλελευθερισμού στην Ελλάδα είναι μπροστά στα μάτια μας, όμως τα δεδομένα αυτό δείχνουν. Το ΚΕΦίΜ συμμετέχει ήδη σε αυτή τη μάχη – εσείς, είστε μαζί μας;
Σχετικά άρθρα