Το ΚΕΦίΜ δημοσιεύει σήμερα τη νέα πανελλαδική του δημοσκόπηση με θέμα «Πώς βλέπουν οι Έλληνες την Επανάσταση του 1821;».

Η δημοσκόπηση που έχει ως στόχο να εντοπίσει και να καταγράψει την πρόσληψη της Επανάστασης του 1821 στη σημερινή ελληνική κοινωνία συνολικά, αλλά και στις επιμέρους ομάδες που τη συγκροτούν, είναι η τρίτη και τελευταία κατά σειρά δημοσκόπηση που πραγματοποιείται στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος «200 Χρόνια από τη Φιλελεύθερη Επανάσταση».

Από τη σύγκριση των φετινών ευρημάτων με περασμένη έτη ανιχνεύονται μικρές αλλά ορατές διαφορές στην πρόσληψη των προσώπων και των γεγονότων του Αγώνα από την κοινή γνώμη, αλλά και τη γνώση γύρω από τα ιστορικά γεγονότα της εποχής στον απόηχο της επετείου των διακοσίων ετών από τον Αγώνα της Ανεξαρτησίας.

Δείτε την αναλυτική παρουσίαση της δημοσκόπησης και των ευρημάτων της από τον επικεφαλής του προγράμματος Αριστείδη Χατζή.

Κύρια ευρήματα

Η Επανάσταση του 1821 αποτελεί κοινό τόπο αναφοράς που ενώνει όλους τους Έλληνες, ανεξαρτήτως δημογραφικών χαρακτηριστικών, μορφωτικού επιπέδου, ιδεολογικής τοποθέτησης, πολιτικής ταυτότητας. Καθολικής αποδοχής απολαμβάνουν:

• Ο Εθνικός χαρακτήρας της Επανάστασης (91,2%).
• Η αναγνώριση ως σημαντικότερων ηρώων του Κολοκοτρώνη, του Καραϊσκάκη και της Μπουμπουλίνας.
• Η θετική συμβολή της Φιλικής Εταιρείας (90%), των Φιλελλήνων (84,4%) και των Νησιωτών πλοιοκτητών (83,8%) στην έκβαση του Αγώνα.

Σημαντική αύξηση σε σχέση με την πρώτη δημοσκόπηση (2019) παρουσιάζουν οι απαντήσεις που αφορούν τη φιλελεύθερη διάσταση της Επανάστασης:

• Ο Φιλελεύθερος χαρακτήρας της Επανάστασης είναι πλέον δεύτερος σε δημοφιλία μετά τον Εθνικό.
• Κατά τη διάρκεια των τριών τελευταίων ετών παρατηρείται σημαντική αύξηση του αριθμού των πολιτών που αναγνωρίζουν τον Φιλελεύθερο (από 52,9% το 2019 σε 58,4% το 2021) και Δημοκρατικό (από 40,8% σε 46,2%) χαρακτήρα της Επανάστασης.
• 9 στους 10 Έλληνες αποτιμούν θετικά τον ρόλο του Αδαμάντιου Κοραή, πατέρα του Ελληνικού φιλελευθερισμού στην επιτυχή έκβαση της Επανάστασης.

Διχασμένη παραμένει η κοινή γνώμη σε ό,τι αφορά τον ρόλο των μεγάλων δυνάμεων στην έκβαση του Αγώνα:

• Το 38,9% των Ελλήνων πιστεύει ότι η Ρωσία είχε τη θετικότερη συμβολή, με τη Γαλλία (20,7%) και τη Μεγάλη Βρετανία (19,7) να ακολουθούν. Σε σχέση με την πρώτη δημοσκόπηση του 2019 η Ρωσία και η Αυστρία παρουσιάζουν πτωτική τάση, ενώ Μεγάλη Βρετανία και Γαλλία ανοδική.
• 4 στους 10 συγκλίνουν στον θετικό ρόλο των εξωτερικών δανείων και 3 στους 10 στον αρνητικό.
• Καθοριστικό αίτιο της θετικής έκβασης της Ελληνικής Επανάστασης θεωρούνται οι στρατιωτικές επιτυχίες των επαναστατών (58%) έναντι της επέμβασης των Μεγάλων Δυνάμεων (34%).

Η δημοσκόπηση αναδεικνύει την ανάγκη για περισσότερη εκπαίδευση γύρω από τα ιστορικά γεγονότα της Επανάστασης:

• Διχασμένη παραμένει η κοινή γνώμη για το αν η Επανάσταση ξεκίνησε την 25η Μαρτίου στην Αγία Λαύρα.
• Οι μισοί Έλληνες δηλώνουν ότι στη διάρκεια του 2021 διάβασαν και έμαθαν περισσότερα για το 1821, με τις τηλεοπτικές εκπομπές (28,4%), τα βιβλία (18,6%) και το διαδίκτυο (16,9%) να είναι ανάμεσα στις σημαντικότερες πηγές ενημέρωσης.
• Περίπου οι μισοί δηλώνουν ότι γνωρίζουν καλά την ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης, ωστόσο μόλις 1 στους 10 συμφωνεί ότι τη γνωρίζουν εξίσου καλά οι συμπολίτες τους.

Τα αποτελέσματα της έρευνας σχολιάζουν αυτή τη χρονιά ο επικεφαλής του προγράμματος Αριστείδης Χατζής, ο Βαγγέλης Καραμανωλάκης, Αν. Καθηγητής Θεωρίας και Ιστορίας της Ιστοριογραφίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ, Πρόεδρος του Ιστορικού Αρχείου του ΕΚΠΑ και Αντιπρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας, ο Ιάκωβος Δ. Μιχαηλίδη, Καθηγητής Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας στο ΑΠΘ και η Λίνα Παπαδοπούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, κάτοχος Έδρας Jean Monnet «Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου και Πολιτισμού».

Τη δημοσκόπηση για λογαριασμό του ΚΕΦίΜ πραγματοποίησε η εταιρεία MARC Α.Ε.

Με την υποστήριξη

Αυτή η έρευνα πραγματοποιήθηκε με τη χορηγική υποστήριξη του John Templeton Foundation. Οι απόψεις που εκφράζονται στην παρούσα μελέτη ανήκουν στους συγγραφείς της και δεν εκφράζουν απαραίτητα τις απόψεις του John Templeton Foundation.