8 στα 10 μέλη του Ελληνικού Πάνελ Οικονομολόγων του ΚΕΦίΜ πιστεύουν ότι η σταθερή κυβερνητική θητεία θα οδηγούσε σε υγιέστερες οικονομικές πολιτικές

Του Γιώργου Αρχόντα*

Η συνταγματική καθιέρωση σταθερής κυβερνητικής θητείας θα ευνοούσε την εφαρμογή υγιέστερων οικονομικών πολιτικών πιστεύουν στην μεγάλη τους πλειονότητα τα μέλη του Ελληνικού Πάνελ Οικονομολόγων.

Η επίδραση των εκλογικών κύκλων στην οικονομία είναι ένα φαινόμενο που εύκολα διαπιστώνεται εμπειρικά, αλλά και έχει επαρκώς αναλυθεί από την επιστημονική βιβλιογραφία. Ιδιαίτερα η θεωρία της δημόσιας επιλογής υπογραμμίζει τον ρόλο που έχουν οι συναρτήσεις των κινήτρων των υποκειμένων της οικονομικής δράσης, δηλαδή εν προκειμένω η επιθυμία των φορέων της εξουσίας να εξασφαλίσουν την επανεκλογή τους.

Στο πλαίσιο αυτό εξηγείται εύκολα η προσπάθεια των κυβερνήσεων να τοποθετήσουν χρονικά όσο το δυνατόν κοντινότερα στις εκλογές τα δημοφιλή αποτελέσματα των οικονομικών τους πολιτικών, ακόμη κι αν αυτά δεν αντανακλούν την πραγματική οικονομική κατάσταση, αλλά και να μεταφέρουν, εφόσον αυτό είναι εφικτό, δυσάρεστες αλλά αναγκαίες αποφάσεις σε ουδέτερο εκλογικό χρόνο ή και να τις αναβάλουν για το απώτερο μέλλον.

Μια από τις προτάσεις που έχουν διατυπωθεί για την αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου είναι η καθιέρωση σταθερής κυβερνητικής θητείας, όπου για παράδειγμα σε περίπτωση πρόωρων εκλογών η νέα κυβέρνηση που θα σχηματιστεί θα εκλέγεται για το υπόλοιπο της τετραετίας, ώστε να ενισχυθεί η σταθερότητα στον σχεδιασμό της οικονομικής πολιτικής.

Στην Ερώτηση του Ελληνικού Πάνελ Οικονομολόγων για τον Μάιο, που είχε ως θέμα το αν η καθιέρωση σταθερής κυβερνητικής θητείας θα συνέβαλε σε υγιέστερες οικονομικές πολιτικές, απάντησαν συνολικά 32 Ελληνίδες και Έλληνες οικονομολόγοι. Το 79% αυτών συμφωνεί με την παραπάνω πρόταση, ενώ το 16% διαφωνεί. Μεταξύ των δύο επιλογών τοποθετείται το 6% των απαντησάντων. Τα ποσοστά αθροίζουν 101% λόγω στρογγυλοποίησης.

Τα μέλη του Πάνελ στα επεξηγητικά τους σχόλια, τα οποία είναι πλήρως διαθέσιμα στην ιστοσελίδα του ΚΕΦίΜ, επισημαίνουν αφενός ότι η καθιέρωση σταθερής θητείας, χωρίς να είναι πανάκεια, θα βοηθούσε στη μείωση των μεγάλων κυκλικών διακυμάνσεων που συνοδεύουν τον εκλογικό κύκλο στην Ελλάδα, περιορίζοντας την ευχέρεια λήψης προεκλογικού χαρακτήρα δημοφιλών μέτρων που όμως δεν ανταποκρίνονται στις πραγματικές συνθήκες της οικονομίας.

Από την άλλη πλευρά, επισημαίνεται η δυσκολία τα πολιτικά κόμματα να περιορίσουν αυτοβούλως την ευχέρεια που διαθέτουν ως φορείς της εξουσίας, αλλά και πρακτικοί προβληματισμοί που αφορούν την εφαρμογή μιας τέτοιας θεσμικής μεταρρύθμισης – τι ακριβώς θα συμβαίνει για παράδειγμα αν μία κυβέρνηση απωλέσει την εμπιστοσύνη της Βουλής.

Ανεξαρτήτως πάντως της επιμέρους τοποθέτησής τους, οι οικονομολόγοι του Πάνελ  διαφωνούν με την πρακτική της προκήρυξης πρόωρων εκλογών για προσχηματικούς λόγους και υπογραμμίζουν ότι τα αποτελέσματα τέτοιων θεσμικών κανόνων εξαρτώνται από την ευρύτερη κοινωνική και πολιτική κουλτούρα, τις γενικές οικονομικές συνθήκες αλλά και τις εκάστοτε πολιτικές προσωπικότητες.  

Ο Γιώργος Αρχόντας είναι μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου του ΚΕΦίΜ και υπεύθυνος του Ελληνικού Πάνελ Οικονομολόγων.

To άρθρο δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή την Τρίτη 7 Ιουνίου 2022 και μπορείτε να το βρείτε διαδικτυακά στην kathimerini.gr.