Ερευνητής:

Κωνσταντίνος Σαραβάκος | Συντονιστής Ερευνητικών Προγραμμάτων του ΚΕΦίΜ – Μάρκος Δραγούμης

Ο Δείκτης Νομοθετικής Συναίνεσης ανήκει στις δράσεις του Παρατηρητήριου Κοινοβουλευτικής Δραστηριότητας, που θεσπίζει τη φετινή χρονιά το ΚΕΦίΜ. Το Παρατηρητήριο παρακολουθεί τη νομοθετική συναίνεση για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά, καταγράφοντας τι ψηφίζουν τα κόμματα στη Βουλή σε κάθε νομοσχέδιο και παρουσιάζει την στάση καθενός απ’ αυτά ανά κοινοβουλευτική περίοδο από το 2004 μέχρι σήμερα.

Ο Δείκτης Νομοθετικής Συναίνεσης εξετάζει μια κρίσιμη παράμετρο του θεσμικού ρόλου των κομμάτων, το κατά πόσο τα κόμματα της αντιπολίτευσης συναινούν, ψηφίζοντας υπέρ επί της αρχής, στο νομοθετικό έργο της εκάστοτε κυβερνητικής πλειοψηφίας.

Τα ερωτήματα που επιχειρεί να απαντήσει η μελέτη είναι:

• Ποια είναι τα ποσοστά υπερψήφισης από κάθε κόμμα της αντιπολίτευσης των νομοσχεδίων που εισάγει η εκάστοτε κυβερνητική πλειοψηφία ανά κοινοβουλευτική περίοδο;
• Ποια ήταν η στάση της αξιωματικής αντιπολίτευσης απέναντι στα νομοσχέδια της κυβερνητικής πλειοψηφίας;
• Ποια είναι η εξέλιξη της κοινοβουλευτικής συναίνεσης των κομμάτων από το 2004 μέχρι σήμερα;

Τα κύρια ευρήματα του Δείκτη

▶ Την περίοδο 2019-2020 ο ΣΥΡΙΖΑ ως αξιωματική αντιπολίτευση υπερψήφισε το 22% των Νομοσχεδίων που εισήγαγε η ΝΔ ως κυβερνώσα πλειοψηφία, το ΚΙΝΑΛ το 52%, το ΚΚΕ το 1%, η Ελληνική Λύση το 28% και το ΜέΡΑ 25 το 10%.

▶ Η κοινοβουλευτική στάση του ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται να κινείται σε πιο συναινετικό πλαίσιο με την πάροδο του χρόνου, καθώς υπερψηφίζει ολοένα και μεγαλύτερο ποσοστό νομοσχεδίων της εκάστοτε κυβερνητικής πλειοψηφίας. Την περίοδο που εξετάζει η παρούσα μελέτη (Ιούλιος 2019- Δεκέμβριος 2020) ο ΣΥΡΙΖΑ σημειώνει το μεγαλύτερο ποσοστό υπερψήφισης κυβερνητικών νομοσχεδίων με 22%, σχεδόν διπλασιάζοντας το ποσοστό του από την προηγούμενη φορά που βρέθηκε στην αντιπολίτευση, ωστόσο η γενικότερη κοινοβουλευτική του συμπεριφορά παραμένει δομικά αντιπολιτευτική.

▶ Το ΚΙΝΑΛ εξακολουθεί να διατηρεί μία σχετικά συναινετική κοινοβουλευτική στάση από το 2015 και μετά, υπερψηφίζοντας την πλειονότητα των κυβερνητικών νομοσχεδίων, έχοντας μετακινηθεί σημαντικά από τα χαμηλότερα ποσοστά της περιόδου 2004-2009. 

▶ Από όλα τα κόμματα που βρέθηκαν στην αξιωματική αντιπολίτευση από το 2004, ο ΣΥΡΙΖΑ συνεχίζει να διατηρεί το μικρότερο ποσοστό υπερψήφισης κυβερνητικών νομοσχεδίων με 12% (απέναντι στη συγκυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ, 2012- 2015) και η ΝΔ το μεγαλύτερο με 53% (απέναντι στη συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, 2015-2019). 

▶ Από όλα τα κόμματα που έχουν βρεθεί στη θέση της ήσσονος αντιπολίτευσης την περίοδο 2004-2020, το ΠΟΤΑΜΙ εξακολουθεί να έχει την πιο συναινετική στάση υπερψηφίζοντας το 65% των νομοσχεδίων της πλειοψηφίας ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ 2015- 2019, ενώ το ΚΚΕ επέδειξε την πιο δομικά αντιπολιτευτική στάση κατά την πρώτη βραχύβια περίοδο συγκυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ με τους ΑΝΕΛ (Ιανουάριος 2015 – Σεπτέμβριος 2015) όπου δεν υπερψήφισε κανένα από τα 17 κατατεθέντα από την πλειοψηφία νομοσχέδια.

Τα πορίσματα της μελέτης του Δείκτη σχολίασαν Εκπρόσωποι Τύπου της Νέας Δημοκρατίας, του ΣΥΡΙΖΑ, και του Κινήματος Αλλαγής.

“Αξίζουν συγχαρητήρια στο ΚΕΦίΜ που για δεύτερη χρονιά λαμβάνει την πρωτοβουλία για αυτή την ενδιαφέρουσα μελέτη. Η ΝΔ εξακολουθεί να παραμένει το πιο συναινετικό κόμμα αξιωματικής αντιπολίτευσης. Η επίδοση αυτή καταγράφεται την περίοδο 2015-2019, που τελικά έληξε με τη μεγάλη νίκη της ΝΔ. Τελικά, η συμπεριφορά της ΝΔ διαλύει το στερεότυπο που υπαγορεύει πως για να έχει πολιτικό κέρδος η αντιπολίτευση, πρέπει να λέει όχι σε όλα. Σε αντίθεση με τη ΝΔ, ο ΣΥΡΙΖΑ το 2019-2020 υπερψήφισε μόλις το 22% των νομοσχεδίων. Το συμπέρασμα που εξάγεται είναι πως τα κόμματα της Αριστεράς δείχνουν τελικά το χαμηλότερο βαθμό συναίνεσης.” υπογράμμισε ο εκπρόσωπος Τύπου της Νέας Δημοκρατίας Τάσος Γαϊτάνης.

Ο αναπληρωτής εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, Στέργιος Καλπάκης, από τη δική του πλευρά σημείωσε ότι “Τα ευρήματα για το επίπεδο συναίνεσης των κομμάτων στην Βουλή έχουν πάντα ενδιαφέρον για την εξαγωγή πολιτικών συμπερασμάτων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα ευρήματα για τη σχέση μεταξύ κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης. Στην παρούσα μελέτη υπάρχει σχετικά μικρός βαθμός συναίνεσης μεταξύ της κυβέρνησης της Ν.Δ. και του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η Ν.Δ. εισήγαγε πολλά ζητήματα με έντονο ιδεολογικό και ταξικό φορτίο, με αποτέλεσμα να βρουν απέναντι τον ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία. Βεβαίως, υπήρξαν περιπτώσεις συναίνεσης σε ζητήματα που αποτέλεσαν κοινό τόπο.  Η μεγάλη εικόνα, όμως, είναι αυτή της απόστασης μεταξύ των δύο κυρίαρχων πόλων του πολιτικού συστήματος.”

“Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στο ΚΕΦίΜ για τη μεθοδικότητα που δείχνει στις έρευνές του. Ο Δείκτης Νομοθετικής Συναίνεσης του ΚΕΦίΜ είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα για το πως μπορούν να γκρεμιστούν κάποιοι μύθοι: με στοιχεία και τεκμηρίωση. Αυτός που παρουσιάζεται σήμερα είναι η τρανή απόδειξη της πολιτικής, προγραμματικής αυτονομίας μας. Από εδώ και πέρα σε όποιον μας κατηγορεί ότι θα πάμε με την ΝΔ θα του δείχνω το διάγραμμα που δείχνει ότι την περίοδο της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ ψηφίζαμε λίγο πάνω από τα μισά νομοσχέδια που έφερε στη Βουλή. Άρα είμαστε πιο κοντά στον ΣΥΡΙΖΑ; Όχι, γιατί σύμφωνα με το διάγραμμα της σελίδας 6, και τώρα που είναι κυβέρνηση η ΝΔ, ψηφίζουμε λίγο περισσότερα από τα μισά νομοσχέδια που φέρνει. Και στις δύο περιπτώσεις ήμασταν μια αντιπολίτευση, η οποία στήριζε όσα πίστευε ότι είναι προς τη σωστή κατεύθυνση και καταψήφιζε, καταθέτοντας αντιπρόταση, όσα διαφωνούσε. Όπως άλλωστε επιτάσσει ο ρόλος της αντιπολίτευσης, που σέβεται το ρόλο που της έχει αναθέσει ο ελληνικός λαός. “ σχολίασε από την πλευρά του, ο εκπρόσωπος Τύπου του Κινήματος Αλλαγής Παύλος Χρηστίδης.

Ο Πρόεδρος του ΚΕΦίΜ Αλέξανδρος Σκούρας σημείωσε σχετικά: “Ο Δείκτης Νομοθετικής Συναίνεσης είναι το πρώτο ερευνητικό αποτύπωμα του νεοσύστατου Παρατηρητηρίου Κοινοβουλευτικής Δραστηριότητας του ΚΕΦίΜ, με το οποίο στοχεύουμε στην παρακολούθηση του νομοθετικού έργου και την ενημέρωση του δημόσιου διαλόγου σύμφωνα με τις αρχές της διαφάνειας, της λογοδοσίας και του κράτους δικαίου.” 

Ευχαριστίες
Το ΚΕΦίΜ ευχαριστεί θερμά την Μαριλίζα Τεμπλαλέξη, φοιτήτρια στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου για την πολύτιμη βοήθεια της στη συλλογή των πρωτογενών δεδομένων της περιόδου 2019-2020.